Naar aanleiding van het bericht Voorschrift enterale voeding melden aan de trombosedienst hebben de NVD (Nederlandse Vereniging van Diëtisten) en VoedingOnline een aantal vragen binnengekregen. Hierbij antwoorden op deze vragen. Deze vragen en antwoorden staan ook de site van de NVD.

Er wordt gesproken over enterale voeding. Betreft dit alleen sondevoeding of ook drinkvoeding?
Met enterale voeding wordt zowel sondevoeding als drinkvoeding bedoeld.

Moet iedereen die enterale voeding krijgt voorgeschreven, door de voorschrijver worden aangemeld bij de trombosedienst?
Nee, deze meldingsplicht geldt alleen voor patiënten die al onder behandeling zijn (of komen) van de trombosedienst en die de enterale voeding niet via de apotheek geleverd krijgen (dus levering via een facilitair bedrijf zoals Sorgente of Tefa).

Moeten alleen ondervoede patiënten die onder behandeling zijn van de trombosedienst en enterale voeding krijgen voorgeschreven, worden aangemeld bij de trombosedienst?
Nee, alle patiënten die enterale voeding krijgen voorgeschreven en onder behandeling zijn (of komen) van de trombosedienst, moeten worden aangemeld.

2 pakjes drinkvoeding bevatten minder vitamine K dan een maaltijd met boerenkool. Waarom moet de drinkvoeding dan wel worden gemeld bij de trombosedienst en niet de boerenkool?
Patiënten die enterale voeding voorgeschreven krijgen zijn veelal in een slechte voedingstoestand. Hierdoor is de vitamine-K-status ook verlaagd. Deze patiënten zijn gevoeliger voor schommelingen in de vitamine-K-inname. Daarnaast kan de vitamine K uit enterale voeding gemakkelijk worden opgenomen waardoor sneller verstoringen in het stollingsevenwicht ontstaan dan bij verschillen in de vitamine-K-inname uit normale voedingsmiddelen. De vitamine-K-absorptie uit normale voeding wordt namelijk bemoeilijkt door de voedingsmatrix in voedsel.

Hoeveel vitamine K zit er in enterale voedingen?
Dit verschilt per product en fabrikant. Zo bevatten bijvoorbeeld 3 pakjes drinkvoeding (Nutridrink) 48 µg en 2.000 ml sondevoeding (Nutrison) 106 µg vitamine K.

Moeten patiënten in het ziekenhuis die cumarinederivaten gebruiken en starten met enterale voeding ook worden aangemeld bij de trombosedienst?
Tijdens opname in het ziekenhuis hebben nogal wat trombosediensten geen bemoeienis met de antistolling.
In het ziekenhuis valt de antistolling vaak onder de verantwoordelijkheid van de behandelend specialist. In het ziekenhuis wordt enterale voeding voorgeschreven door de diëtist en meestal verstrekt door de voedingsdienst (en niet door de ziekenhuisapotheek).
Voor een goede afstemming over het voorschrijven van enterale voeding met vitamine K aan patiënten die cumarinederivaten gebruiken is het belangrijk dat de afdeling diëtetiek, ziekenhuisapotheek en specialisten afspraken maken voor de periode in het ziekenhuis. In het enkele geval dat een trombosedienst ook in het ziekenhuis doseert, zal de trombosedienst ook bij het maken van die afspraken moeten worden betrokken.

Moeten patiënten die cumarinederivaten gebruiken en worden ontslagen uit het ziekenhuis met enterale voeding worden aangemeld bij de trombosedienst?
Na ontslag uit het ziekenhuis wordt de trombosedienst op de hoogte gebracht door de ziekenhuisapotheek (of via de openbare apotheek, afhankelijk van regionale afspraken) van het actuele medicatiegebruik van patiënten die onder controle zijn van de trombosedienst. Hierbij is het belangrijk dat de trombosedienst ook wordt geïnformeerd over het voorschrift van enterale voeding voor patiënten die onder behandeling zijn of komen van de trombosedienst. De diëtist kan er voor kiezen het voorschrift enterale voeding zelf aan te melden bij de trombosedienst (als de enterale voeding via het facilitaire bedrijf wordt geleverd) of (in overleg met de ziekenhuisapotheek) de melding te laten verlopen via de ziekenhuisapotheek zodat het wordt vermeld bij het actuele medicatiegebruik.

Is het onder controle zijn van de trombosedienst een contra-indicatie voor enterale voeding?
Nee, het onder controle zijn van de trombosedienst is geen contra-indicatie voor enterale voeding met vitamine K. Wel dient de INR (international normalized ratio; maat voor het stollingsevenwicht) kortdurend frequenter te worden gemonitord door de trombosedienst.

Is er nu een voorkeur om enterale voeding te laten leveren via de apotheek?
Nee, u bepaalt samen met de patiënt wie de enterale voeding levert. Bij levering via het facilitaire bedrijf moet u er alleen aan denken om het voorschrift enterale voeding te melden bij de trombosedienst en de patiënt te instrueren dat hij/zij dosiswijzigingen of het staken van enterale voeding meldt aan de trombosedienst.

Hoe weet ik onder welke trombosedienst mijn patiënt valt?
Patiënten worden op basis van woonplaats/postcode ingedeeld naar trombosedienst. Door op de site van de FNT (Federatie van Nederlandse Trombosediensten) de woonplaats of postcode van uw patiënt in te geven ziet u onder welke trombosedienst uw patiënt valt. Bij de naam en adresgegevens van de trombosedienst, worden ook de e-mail en het fax- en telefoonnummer vermeld.

Trombosediensten hebben beperkte openings- en bereikbaarheidstijden. Moet de melding dan via de spoedlijn gemeld worden?
Nee, dit hoeft niet. U kunt de melding aan de trombosedienst doorgeven via de e-mail of fax.

Welke gegevens moet ik precies doorgeven aan de trombosedienst?
Alleen de gegevens die vermeld staan op het meldingsformulier moeten aan de trombosedienst worden doorgegeven. Zie Meldingsformulier voor trombosedienst van voorschrijver van enterale voeding met vitamine K.

In hoeverre is de diëtist aansprakelijk als de patiënt niet zelf de dosiswijzigingen of het staken van enterale voeding doorgeeft aan de trombosedienst?
De patiënt is zelf verantwoordelijk voor het doorgeven van dosiswijzigingen of het staken van het gebruik van enterale voeding. Belangrijk is wel dat de diëtist de patiënt hierover instrueert. Wij adviseren daarbij aan de patiënt ook schriftelijke informatie mee te geven (zie voorbeeld informatie).

Is er al voorlichtingsmateriaal voor de patiënt?
Zie voorbeeld informatie in de voorgaand vraag.

Is het de bedoeling dat alle patiënten die onder behandeling zijn van de trombosedienst en vanaf 1 april 2012 enterale voeding voorgeschreven hebben gekregen, alsnog worden aangemeld bij de trombosedienst?
Vanaf 1 april 2012 worden diëtisten op de hoogte gebracht van de meldingsplicht. Het zal echter even duren voordat dit bericht iedereen heeft bereikt en ook iedereen het werkelijk heeft ingevoerd. Het heeft geen zin patiënten met terugwerkende kracht nog aan te melden. Waarschijnlijk zijn deze patiënten inmiddels al een aantal maal bij de trombosedienst geweest. Het is belangrijker zo snel mogelijk te starten met het aanmelden van nieuwe patiënten die enterale voeding krijgen voorgeschreven en onder behandeling zijn van de trombosedienst.

Is er meer informatie over vitamine K en cumarinederivaten?
Het bedrijf VoedingOnline biedt meer informatie aan over vitamine K en de interactie met cumarinederivaten in het e-book Alles over Vitamine K.