Er zijn in Nederland al 2 obesitasmedicijnen die vanuit het basispakket worden aangeboden, Saxenda en Mysimba. Daar komen er in de toekomst dus wellicht nog 2 bij.

Hoogste ziektelast

Zorginstituut Nederland hanteert een 'getrapte aanpak' bij de beoordeling van nieuwe obesitasmedicijnen voor toelating tot het basispakket van de zorgverzekering. Binnenkort start de beoordeling van Wegovy en Mounjaro. Bij deze medicijnen wordt voorlopig alleen gekeken naar de effectiviteit en gezondheidswinst voor 2 verschillende patiëntengroepen. Dit zijn mensen met een BMI vanaf 30 met ziektes die daarmee samenhangen, en mensen met ernstige of zeer ernstige obesitas met een BMI vanaf 35.

Negatief advies Wegovy in 2024 startpunt voor andere aanpak

In 2024 adviseerde het Zorginstituut nog negatief over de vergoeding van Wegovy. Hoewel vaststaat dat dit middel gewicht vermindert, was veel onduidelijk. Onder meer over bijwerkingen en het effect op lange termijn. Hierdoor kon niet worden beoordeeld of de prijs in een redelijke verhouding stond tot de gezondheidswinst (kosteneffectiviteit). Verder was onvoldoende duidelijk welke patiënten het meeste baat bij het middel zouden hebben.

Volgens het Europees Medicijnen Agentschap (EMA) mogen mensen het middel gebruiken vanaf een BMI van 27 en tenminste 1 gerelateerde aandoening. In Nederland gaat het dan om een groep van 4,1 miljoen mensen. De kosten kunnen daardoor in theorie oplopen tot 10 miljard euro per jaar. Omdat mensen eerst een gecombineerde leefstijlinterventie moeten volgen en ook niet iedereen de medicijnen zou willen gebruiken, schatte het Zorginstituut vorig jaar het aantal mensen in de praktijk lager in en de kosten daarmee op 1,3 miljard euro per jaar.

Nog steeds gaat het om grote groep patiënten

Nog steeds gaat het om een zeer grote groep patiënten, naar schatting ruim 1 miljoen. Bij de groep patiënten die ook met aandoeningen kampen als gevolg van hun gewicht, gaat het om ziektes zoals chronische nierschade, hartfalen en slaapapneu. Het Zorginstituut stelt dat de groep patiënten die voor vergoeding van obesitasmedicatie in aanmerking komt, in de toekomst mogelijk wordt uitgebreid. Dat kan als blijkt dat de geneesmiddelen hun geld waard zijn. Eerst moet meer informatie uit onderzoeken beschikbaar komen. Dat mensen een gecombineerde leefstijlinterventie moeten volgen om in aanmerking te komen voor de obesitasmedicijnen, zal blijven gelden.

Levenslang gebruiken

Uit studies is al gebleken dat het gewicht van patiënten weer toeneemt als ze stoppen met deze medicijnen. Dat betekent dat patiënten obesitasmedicatie waarschijnlijk de rest van hun leven moeten gebruiken, tegen kosten van naar schatting tussen de 250 en 450 euro per maand.

Dweilen met de kraan wijd open

Er worden nog veel meer nieuwe obesitasmiddelen op de markt verwacht. Met de gekozen stapsgewijze aanpak hoopt het Zorginstituut ook dat het publieke debat over toenemende obesitas en preventie, hoger op de publieke agenda komt. 'Dit vraagstuk is zó groot', aldus voorzitter Mark Janssen van het Zorginstituut. 'We moeten het hebben over het reële scenario dat dreigt: het onnodig medicaliseren van een grote groep mensen. Wij zeggen: én én. Dus veel meer aandacht voor preventie en daarnaast een stapsgewijze invoering van obesitasmedicijnen als blijkt dat dit tot gezondheidswinst voor de maatschappij leidt. Medicaliseren zonder de échte oorzaak van obesitas aan te pakken is dweilen met de kraan wagenwijd open. Gezien de grote aantallen patiënten en de personeelsschaarste in de zorg, kan dit de toegankelijkheid en betaalbaarheid zwaar onder druk zetten.'

Bronnen: Zorginstituut Nederland / NOS

Meer informatie over de rol van voeding en leefstijl in de preventie en behandeling van overgewicht en obesitas, zie:

• e-book Obesitas

• E-learning module Obesitas (8 accreditatiepunten)

Gerelateerd nieuws:

• Afslankmedicijn Wegovy wordt niet vergoed
• Mounjaro: nieuw diabetes- en afslankmedicijn
• Ozempic steeds vaker voorgeschreven door de huisarts
• Semaglutide in combinatie met leefstijlinterventie effectief bij obesitas
• Gewichtsverlagende medicatie in het basispakket?
• Verdubbeling vergiftigingen door afslankmedicatie