Dat blijkt uit onderzoek van het Erasmus MC dat vandaag is gepubliceerd met 2 artikelen in het wetenschappelijk tijdschrift Annals of the Rheumatic Diseases. Onderzoekers dr. Cindy Boer en dr. Joyce van Meurs onderzochten in hun studies de rol van erfelijkheid bij het ontstaan van artrose.

De onderzoekers deden hun ontdekking in 2 stappen. In de 1e fase, het vooronderzoek , maakten ze gebruik van gegevens uit de ERGO-studie, het bevolkingsonderzoek in Ommoord waar 15.000 45-plussers aan deelnemen. Boer en Van Meurs analyseerden DNA-profielen en gegevens over het aantal gevallen van artrose in die populatie. Op die manier probeerden ze te ontrafelen welke genen verantwoordelijk zijn voor het risico op artrose.

Uit hun onderzoek blijkt dat het gen MGP (verantwoordelijk voor de aanmaak van MGP-eiwit) belangrijk is bij het ontstaan van artrose. Als MGP niet goed werkt, verstijven de gewrichten. Om de gewrichten soepel te houden heeft het MGP-eiwit vitamine K nodig. Het lichaam haalt vitamine K uit voeding (bijvoorbeeld uit groene groenten). Vitamine K is echter ook essentieel voor de bloedstolling. Vandaar dat veel bloedverdunners vitamine-K-remmende stoffen bevatten. In 2019 gebruikten in Nederland 244.400 mensen zo’n bloedverdunner, ook wel vitamine-K-antagonist genoemd.

De onderzoekers rapporteren een bijna 2,5x hoger risico op het krijgen van artrose bij gebruik van vitamine-K-antagonisten.

'Remming van vitamine K zorgt ervoor dat het MGP-eiwit niet kan functioneren. Dat zorgt er vervolgens voor dat de gewrichten niet voldoende soepel blijven. Er treedt calcificatie op, verkalking. Verkalking in de gewrichten vergroot het risico op artrose aanzienlijk', verklaart Boer de cascade aan processen in het lichaam.

Daar komt nog bij dat naar schatting 30% van de bevolking een variatie van dit MGP-gen heeft. Die variatie zorgt ervoor dat deze mensen minder MGP-eiwitten aanmaken. Zij hebben dus al een verhoogd risico op artrose. 'Je kunt je voorstellen dat als deze mensen vitamine-K-antagonisten slikken, er nóg minder functionerende MGP-eiwitten zijn. En dat zien we dan ook in deze studie: zij hebben daardoor een risico op artrose dat maar liefst 4x groter is.'

De onderzoekers pleiten ervoor om patiënten die tóch al een hoger risico hebben op artrose (bijvoorbeeld vanwege hun leeftijd of overgewicht) geen vitamine-K-antagonisten (antistollingsmiddelen) voor te schrijven.

Artrose is de meest gehoorde medische klacht in de Nederlandse huisartspraktijk. Maar liefst 1 miljoen Nederlanders heeft er last van. Van Meurs: 'En dat zijn alleen nog de geregistreerde gevallen. Er zijn ook genoeg mensen die niet eens worden doorverwezen omdat wordt gedacht dat er niets aan te doen is.' Van Meurs en Boer willen nu onderzoeken of vitamine K mogelijk kan worden ingezet als therapeutisch middel om het ontstaan van artrose te vertragen of zelfs te voorkomen.

Bron: Erasmus MC

Ook voedingsadviezen met een hogere inname van vitamine K1 en vitamine K2 kunnen bijdragen aan een betere vitamine-K-status en kunnen zo mogelijk een rol spelen in de preventie en behandeling van artrose, zie:

• e-book Alles over Vitamine K
• E-learning module Vitamine K (8 accreditatiepunten)