Op 13 oktober 2025 is de herziene NHG-Standaard Obesitas verschenen.

Afstemming op multidisciplinaire richtlijn Overgewicht en obesitas

Verschillende zorgverleners in de eerste en tweede lijn zijn bezig om hun rol in de zorg voor patiënten met obesitas vorm te geven. Aanleiding voor de volledige herziening van deze NHG-Standaard was de publicatie van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen in 2023. De NHG-Standaard is afgestemd met de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV), de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVVH) en Jeugdartsen Nederland (AJN).

Meer aandacht voor onderliggende oorzaken van obesitas

Waar voorheen de nadruk lag op leefstijl als oorzaak, zijn er nu ook andere (combinaties van) oorzaken om te verkennen en zo nodig te behandelen of door te verwijzen. Variërend van een eetbuistoornis of traumatische ervaring, tot gewichtsverhogende medicatie of meer zeldzame hormonale of genetische oorzaken. De huisarts kan gebruikmaken van de website checkoorzakenovergewicht.nl om snel een goed overzicht te krijgen.

Rol van huisarts bij kinderen 

Signalering van overgewicht en obesitas bij kinderen vindt vaak plaats bij de jeugdgezondheidszorg (JGZ). De huisarts signaleert ook, en bespreekt overgewicht en obesitas, ongeacht de reden van het spreekuurbezoek. Verwijs vervolgens naar passende zorg binnen het sociaal domein, zoals de JGZ of het wijkteam, of kinderarts. 

Gewichtsreducerende medicatie bij volwassenen

Het voorschrijven van medicatie valt onder het extra aanbod.* Overweeg medicatie bij patiënten met 1) een BMI ≥ 35 en specifieke comorbiditeit of een BMI ≥ 40, én 2) gemotiveerde deelname ≥ 1 jaar aan een (gecombineerde) leefstijlinterventie met < 10% gewichtsverlies. De aanbevolen middelen zijn liraglutide 3 mg, semaglutide 2,4 mg en naltrexon/bupropion.

*Dit betreft (verrichtingen)aanbod en zorg die huisartsoverstijgend zijn en vaak primair tot het takenpakket van andere zorgverleners behoren. Dit aanbod vergt extra scholing, deskundigheidsbevordering en/of een aangepaste praktijkvoering.

Er was en is in de media veel aandacht voor gewichtsreducerende medicatie, terwijl het bewijs voor werkzaamheid en veiligheid nog in ontwikkeling is. Om de huisartsen richting te geven, heeft de NHG-werkgroep ernaar gestreefd om zo spoedig maar ook zo zorgvuldig mogelijk huisartsgeneeskundige aanbevelingen te formuleren. De indicatie voor gewichtsreducerende medicatie zoals geformuleerd in de MDR Obesitas is: 'Overweeg gewichtsreducerende medicatie toe te voegen aan een gecombineerde leefstijlinterventie bij mensen met obesitas (BMI ≥ 30) of overgewicht (BMI ≥ 27) in combinatie met een vergrote buikomvang en/of comorbiditeit.' De comorbiditeit is hierbij niet gespecificeerd.

De NHG-werkgroep heeft de literatuursearch van de MDR uit 2020 aangevuld met recente literatuur. GLP-1- en GLP-1/GIP-agonisten lijken op korte termijn (≤ 2 jaar) effectief te kunnen zorgen voor gewichtsverlies. Over de langetermijneffecten (sterfte, cardiovasculaire events, nieuwe diabetes mellitus type 2, gewichtsverlies, andere late effecten) is echter nog veel onzeker. De gevonden onderzoeken naar GLP-1-agonisten, GLP1/GIP-agonisten en naltrexon-bupropion includeerden met name patiëntengroepen met een gemiddelde BMI ≥ 35 en bijna geen patiënten met BMI < 30. Alle onderzoeken keken naar het effect van gewichtsreducerende medicatie in combinatie met een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Het effect van deze medicatie zonder GLI is daarom nog onduidelijk.

Op basis hiervan heeft de werkgroep de volgende indicatie opgesteld voor volwassen patiënten in de huisartsenpraktijk: 'Overweeg gewichtsreducerende medicatie bij patiënten met BMI 35-39,9 en gewichtsgerelateerde comorbiditeit (coronaire hartziekten, beroerte, perifeer arterieel vaatlijden, diabetes mellitus type 2, slaapapneu of artrose van een dragend gewricht), óf bij patiënten met BMI ≥ 40. Schrijf alleen medicatie voor bij patiënten die ≥ 1 jaar gemotiveerd hebben deelgenomen aan een (G)LI met onvoldoende gewichtsreductie (< 10% gewichtsverlies) én die blijven deelnemen aan deze (G)LI, of die na afronding van het 2-jarige GLI-programma gemotiveerd zijn voor continuering van de gezonde leefstijl.'

Bronnen: NHG / Huisarts en Wetenschap

Lees meer over de oorzaken van obesitas, de effecten van voeding en leefstijl, het gebruik van gewichtsreduceerde medicatie en de effecten hiervan op de voedingsstatus en de voedingsadviezen die hierbij van belang zijn:

• e-book Obesitas

• E-learning module Obesitas (8 accreditatiepunten)

Gerelateerd nieuws:

• Nieuwe richtlijn Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen
• Herziening NHG-Standaard Obesitas