5.3.16 Dementie

Een thiaminedeficiëntie kan resulteren in een vorm van dementie (Wernicke-Korsakov-syndroom) (zie deficiëntieverschijnselen). Om deze reden is het verband onderzocht tussen een thiaminedeficiëntie en de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie (Butterworth R.F. 2003, Gibson G.E. 2016).

Een thiaminedeficiëntie komt frequent voor bij patiënten met de ziekte van Alzheimer (Gold M. 1995).

Uit onderzoek is gebleken dat de activiteit van de thiaminedifosfaat-afhankelijke enzymen is afgenomen in de hersenen van patiënten die zijn overleden aan de ziekte van Alzheimer (Butterworth R.F. 1990, Blass J.P. 1992, Bender D.A. 1999 - thiamin, Gibson G.E. 2007, Gibson G.E. 2013). Dit komt overeen met PET-scans (Positron Emissie Tomografie) van de hersenen van patiënten met de ziekte van Alzheimer waaruit blijkt dat het glucosemetabolisme is afgenomen (Kish S.J. 1997). Met name het thiaminedifosfaatgehalte in het bloed en in de hersenen is afgenomen, terwijl het gehalte aan thiaminemonofosfaat normaal of verhoogd is. Dit zou kunnen duiden op een verminderde synthese van thiaminedifosfaat (Mastrogiacoma F. 1996, Héroux M. 1996, Lu J. 2015, Pan X. 2015).

Een verlaagde thiamine-inname bij ouderen is geassocieerd met een verminderde cognitieve functie en hersenkrimp (La Rue A. 1997, Lee L. 2001, Requejo A.M. 2003, Bowman G.L. 2012).

Uit dierexperimentele studies blijkt dat een thiaminedeficiëntie leidt tot schade aan de neuronen en weefselverlies in de hersenen (Calingasan N.Y. 1995, Langlais P.J. 1995, Langlais P.J. 1997, Calingasan N.Y. 2000, Karuppagounder S.S. 2009).

Enkele suppletiestudies laten geen tot een licht gunstig resultaat zien van thiaminesuppletie bij patiënten met de ziekte van Alzheimer (Nolan K.A. 1991, Meador K. 1993, Mimori Y. 1996). Uit een Cochrane meta-analyse bleek echter dat, gezien het beperkt aantal onderzochte patiënten, het niet mogelijk is duidelijke conclusies te trekken of thiaminesuppletie bij patiënten met de ziekte van Alzheimer zinvol is (Rodríguez-Martín J.L. 2001).

Mogelijk moet thiamine intraveneus worden toegediend of moeten hogere thiaminehoeveelheden worden gebruikt om wel duidelijke effecten te krijgen (Gibson G.E. 2007, Lu'o'ng K.V. 2011).

Het lijkt in ieder geval belangrijk te zorgen voor een goede thiaminestatus bij ouderen in de preventie en behandeling van dementie.